Afrika’nın ’kayıp nehri’ bulundu

Arkeologlar, Beyaz Nil Nehri boyunca uzanan dev, antik bir nehrin izlerini buldu. Binlerce yıl önce ilk insanların Afrika’dan diğer kıtalara gerçekleştirdiği iki göç hareketinde, 45 bin kilometrekarelik bu devasa nehrin önemli rol oynadığı düşünülüyor.

Sudan’ın güneyindeki çorak bölgede ortaya çıkarılan, jeologların binlerce yıllık izlerini tespit ettiği nehir, sırasıyla 100 bin ve 70 bin yıl önce ilk insanların Afrika’dan çıktıkları göçlerde önemli bir rol oynadı. İlk göç, bugün İsrail’in bulunduğu topraklara, ikinci göç ise 70 bin yıl önce Avrasya’ya gerçekleştirildi.

Avustralya’nın Adelaide Üniversitesi’nden Martin Williams ve İngiltere’nin Exeter Ünivesitesi’nden Tim Barrows’un gerçekleştirdiği araştırmada, antik gölün kıyılarından toplanan numunelerin 109 bin yıllık olduğu ortaya çıkarıldı. 

Barrows, antik gölün fazla alan kapladığı dönemin son buzul çağının başlangıcı öncesindeki sıcak geçiş dönemi olduğunu, gölün çok uzun süre dev boyutunu koruyamadığını söyledi. Barrows, gölün kıyılarından toplanan numunelerin on binlerce değil, binlerce yılda oluştuğunu belirterek, kalıntıların açık havaya maruz kaldığı süreye bakarak gölün hızlı bir şekilde küçülmeye başladığını anladıklarını söyledi.

“Göl civarında yaşamış olmalılar”

İngiltere’nin Oxford Üniversitesi’nden Stephen Oppenheimer, Mitokondriyal DNA (sadece anneden geçen genetik bilgi) analizlerine göre Avrasya popülasyonlarının Afrika’dan 72 ile 70 bin yıl önce geldiğini gösterdiğini belirtti. Oppenheimer, Avrasyalıların deniz seviyesinde 100 metrelik alçalma olduğu buz çağında Kızıl Deniz bölgesinden geçerek Avrasya’ya geldiğini düşünüyor.

Oppenheimer, “Dev bir göl, balıkçılık, avlanma ve yerleşme açısından insanlara büyük yardımda bulunmuş olmalı. Muhtemelen uzun yıllar gölün civarında yaşamaya devam ettiler” dedi. 

Dört bir yana dağıldılar

Mitokondryial DNA analizleri, Afrika’nın doğusunda nüfusun 100 bin yıl öncesinde arttığını gösterirken, Sudan’da bulunan 130 bin yıllık bir kafatası da bu bulguyu savundu. New Scientist’in haberine göre, antik gölün etrafında bulunan ve sadece birkaç bin yıllık olan çok az sayıdaki eşya, tahmin edilen dönemde göl civarında fazla insan yaşadığı inancını zayıflatıyor. Bölgedeki politik sorunlar ve çatışmalar da kazı çalışmalarının önüne geçiyor. Harvard Üniversitesi’nden Ofer Bar-Yosef, gölün ortadan kalkmasının ilk insanlar için büyük bir felaket getirmiş olduğunu, sonuç olarak dört bir yana dağılmış olabileceklerini ifade etti.

Geology dergisinde yayımlanan araştırma, ilk olarak 100 bin yıl önce göçe yardım eden gölün, deniz seviyesinin azaldığı 65-70 bin yıl önce de rol oynadığına inanıyor. Bilim insanları, bu dönemde gölden faydalanarak yola çıkan insanların Kızıl Deniz’in güneyindeki Bab-el Mandeb Geçidi’nden geçtiğini düşünüyor.

Kaynak: Yeniçağ