Bulut bilişim kavramına genel bir bakış

İçerik Fabrikası yazarı Utku Köse, şirketlerin büyük bir değişim ve dönüşüm yaşamasına neden olan Bulut Bilişim’i ayrıntılı olarak inceliyor.           

 

1.1. Bulut Bilişim Nedir?

Genel olarak ifade etmek gerekirse Bulut Bilişim; bilgisayar ve iletişim teknolojileri tabanlı kaynakların, kullanıcıların istedikleri faaliyetleri gerçekleştirmelerini sağlayacak şekilde, internet gibi bir gelişmiş ağ yapısı – sistemi üzerinde paylaştırılmasına ve işe koşulmasına dayanan yaklaşımı ifade etmektedir. Bu tanımın yanı sıra, Amerikan Ulusal Teknoloji ve Standartlar Enstitüsü (NIST) Bulut Bilişim’i özet olarak; “istek üzerine rahat ulaşılabilir, kullanılmaya hazır, yapılandırılabilen bilgisayar kaynaklarının paylaşıldığı havuza ağ bağlantısı sağlama modeli” olarak tanımlamaktadır (Amerikan Ulusal Teknoloji ve Standartlar Enstitüsü – National Institute of Standards and Technology, 2011). Ayrıca, ilgili literatürde yapılan bir başka tanıma göre de Bulut Bilişim; “işlem ve depolama kaynaklarının dağıtımı için oluşturulan, kullanıcıların bilgiye Internet üzerinden erişimini, paylaşımını ve bilgi üzerinde ortakişlem yapmalarını sağlayan bir teknoloji” olarak ifade edilmektedir (Sevli, 2011).

Literatür incelendiğinde, Bulut Bilişim’in daha spesifik niteliklerine değinen ve genellikle “Internet ortamında uygulamalara ve hizmetlere erişilerek, bu uygulama ve hizmetlerin çalıştırılması – kullanılması” veya “veri ve uygulamalara istenildiği zaman, istenilen yerden Internet aracılığıyla ulaşılması” yönünde işlevleri vurgulayan çeşitli tanımlara da rastlamak mümkündür (Kuyucu, 2011; Sevli, 2011; Yüksel, 2012). Genel anlamda bakıldığında bütün bu tanımların ortak noktası, kaynakların Internet gibi bir ortam üzerinden kullanıcılara paylaştırılması ve bu paralellikte hizmet sağlama adına çalıştırılması yönünde bir yaklaşımı işaret etmesidir. İşte bu yaklaşım, daha önce de ifade edilen “kaynakların etkin ve verimli bir şekilde paylaştırılması ve kullanılması” yönünde bir çözüm olarak da popüler bir hale gelmiştir.

1.2. Bulut Bilişim’in Temel Özellikleri

Günümüz standartları göz önüne alındığında, Bulut Bilişim yaklaşımına dair dikkat çeken temel özellikler, kısaca şu şekilde ifade edilebilmektedir (Ege, 2012; Höfer & Karagiannis, 2011; Sevli, 2011; Yüksel, 2012, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği – International Telecommunication Union, 2012; Vouk, 2008):

• Paylaşım Mantığı: Daha önce de ifade edildiği üzere Bulut Bilişim, kaynakların ve bu bağlamda sunulan hizmetlerin, mümkün olan en uygun düzeylerde, kullanıcılar arası paylaştırılmasını mümkün kılmaktadır.
• Çok Kullanıcı Mantığı: Bulut Bilişim, aynı anda çok sayıda kullanıcının, kaynakları paylaşarak kullandığı bir ortam ortaya koyar.
• Alternatif Maliyet Çözümleri: Bulut Bilişim, var olan kaynakların mümkün olan en uygun düzeyde paylaştırılması ve kullanılması yönünde bir yaklaşım olduğu için, özellikle maliyet bağlamında alternatif ve esnek çözümler ortaya koymaktadır.
• Esnek Hesaplama Gücü: Bulut Bilişim, çok sayıda kaynağın, paylaşım çerçevesinde, aynı anda kullanıldığı bir ortam yaratarak, esnek hesaplama gücünün de kapılarını açmaktadır.
• Dinamiklik: Anlaşılacağı üzere Bulut Bilişim, zamanla gelişmekte olan ve gelişmeye açık yapıda olan bir yaklaşımdır.
• Süreklilik: Bulut Bilişim, ilgili kaynakların birleştirilmesi ve bir arada kullanılması sonucunda, sürekliliği olan bir yaklaşım – hizmet ortamı sunmaktadır.
• Erişebilirlik: Bulut Bilişim, dayalı olduğu gelişmiş iletişim ve ağ teknolojileri sayesinde, kaynaklara erişim konusunda büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Bu durum konum ve platformdan bağımsızlık olarak da düşünülebilir.
• Esneklik ve Ölçeklenebilirlik: Bulut Bilişim, kapsamına giren kaynakların teorik anlamda kolay düzenlenebilmesi nedeniyle esnek bir yapıdadır. Bu durum Bulut Bilişim hizmetlerinin, ihtiyaç duyulan hesaplama gücü, iş yükü gibi kıstaslara bağlı olarak ölçeklenebilmesini de sağlamaktadır.
• Güvenlik: Var olan kaynakların çok sayıda hizmet kanalına ayrılarak, çok sayıda kullanıcıya sunulması durumu, Bulut Bilişim hizmet yaklaşımı sunan şirketlerin – merkezlerin, faaliyetlerini daha fazla titizlikle yerine getirmesini ve güvenlik konusuna, olması gerekenden daha fazla önem vererek, etkin bir çalışma süreci yerine getirmelerini tetiklemektedir.

1.3. Bulut Bilişim’in Avantajları ve Dezavantajları

Bir önceki başlık altında ifade edilen temel özellikler, Bulut Bilişim yaklaşımının birtakım avantajları ve dezavantajları da beraberinde getirmesine neden olmaktadır. Söz konusu avantaj ve dezavantajları iki ayrı alt-başlık altında incelememiz ve açıklamamız mümkündür (Ege, 2012; Höfer & Karagiannis, 2011; Vouk, 2008; Yüksel, 2012):

1.3.1. Bulut Bilişim’in Avantajları:

• Daha yüksek hesaplama ve iş gücü olanakları sağlar.
• Daha düşük maliyetlerde istendik kaynakların ve dolayısıyla çalışma süreçlerinin elde edilmesine olanak tanır.
• Kaynakların etkin ve verimli bir şekilde paylaştırılmasını ve bu bağlamda optimum dengeye ulaşılmasını sağlar.
• Kaynakların yönetimi, güvenlik gibi konuların Bulut Bilişim hizmeti sağlayan şirket tarafından kontrol edilmesini ve böylece hizmet alan tarafın bu bağlamdaki iş yükünün ortadan kaldırılmasına ön ayak olur.
• Kullanıcılara konum ve platformdan bağımsız, esnek bir çalışma ortamı sağlar.
• Kullanıcılar açısından düşünüldüğünde, detaylardan arındırılmış, hızlı ve her an kullanıma hazır hizmet – uygulama ortamlarının kullanımına imkân sağlar.
• Çok sayıda kullanıcının, işbirliği içerisinde, daha verimli çalışabildiği ortamlar yaratır.

1.3.2. Bulut Bilişim’in Dezavantajları:

• Tipik bir Bulut Bilişim hizmetinin istikrarı, hizmet sağlayıcısı tarafında, iyi ve etkin bir süreç izlenmesine bağlıdır.
• Bulut Bilişim, iş yükünün hafiflemesini sağlasa da, ilgili hizmeti sağlayanlara bağımlılık sorununu ortaya çıkarmaktadır.
• Bulut Bilişim’den en iyi ölçüde verim almak için istikrarlı bir ağ (Internet) sistemine ve bağlantı yapısına (hız, erişebilirlik anlamında) sahip olmak gerekmektedir.
• Bulut Bilişim hizmeti sağlayıcıları, güvenlik konularına daha fazla önem verse de, verilerin ve kaynakların paylaşımı ve aynı anda işe koşulması durumu, çeşitli güvenlik açıklarının da ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
• Kaynakların ve bu bağlamda verilerin paylaşılması, ortak – aynı anda işe koşulması durumu, kişisel bilgilerin de paylaşılması gibi sonuçlar nedeniyle, hukuksal anlamda çeşitli sorunların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.