Yüz yıl geçse de
Geçtiğimiz hafta “Dünya Savaşı” kavramını hayatımıza sokan ve dört yıl süren 1. Dünya Savaşı’nı başlatan suikastın yüzüncü yıl dönümüydü. Tarihler 28 Haziran 1914’ü gösterdiğinde Avusturya veliaht prensi Arşidük Franz Ferdinand ve eşi Sophie, Sırp milliyetçisi Gavrilo Philip tarafından öldürülmüştü ve bu olay da sadece altı hafta içinde tüm dünyayı savaşa sürüklemişti. Dünya ülkeleri sanki hep bu anı beklemişti… Savaş bir virüs gibi yayılıyordu, ardı ardında yeni cepheler açılıyor ve elbette binlerce insan ölüyordu.
Dört yıl süren bu savaşın ilk altı ayı BBC Türkçe tarafından araştırılıp derlendi. Ortaya çıkan çalışma, tarihi verilerin yanı sıra ilginç fotoğrafları da gözler önüne seriyor. İşte o çalışmadan öne çıkan bilgiler:
İlk olarak Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırbistan’a ultimatom verdi ve ardından savaş ilan edildi.
1 Ağustos 1914’te Almanya Rusya’ya savaş ilan etti ve ardından tarafsız Belçika’yı işgale başladı.
İngiltere Belçika’yı koruyacağını açıkladı ve 4 Ağustos’ta Almanya’ya savaş ilan etti.
6 Ağustos’ta Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Rusya’ya, Sırbistan da Almanya’ya savaş ilan etti.
İngiltere askerlerini Fransa’da konuşlandırdı. Karadağ Almanya’ya; İngiltere ve Fransa da Avusturya-Macaristan’a karşı savaşa girdi.
Bu arada Fransa, 1871’de Almanlar tarafından ilhak edilen Alsace ve Lorraine topraklarını geri almak için bu savaşı fırsat bildi ve General Joffre öncülüğündeki ordularını Almanya’ya doğru ilerletti. Bu esnada Almanlar da Belçika üzerinden Fransa’nın tam kalbine yani Paris’e doğru ilerlediler. Ancak 5 Eylül 1014’te başlayan meşhur Marne Muharebesi Fransız ve İngiliz güçlerinin zaferiyle sonuçlandı.
1 Ağustos 1914’te Almanya Rusya’ya savaş ilan etti ve ardından tarafsız Belçika’yı işgale başladı.
İngiltere Belçika’yı koruyacağını açıkladı ve 4 Ağustos’ta Almanya’ya savaş ilan etti.
6 Ağustos’ta Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Rusya’ya, Sırbistan da Almanya’ya savaş ilan etti.
İngiltere askerlerini Fransa’da konuşlandırdı. Karadağ Almanya’ya; İngiltere ve Fransa da Avusturya-Macaristan’a karşı savaşa girdi.
Bu arada Fransa, 1871’de Almanlar tarafından ilhak edilen Alsace ve Lorraine topraklarını geri almak için bu savaşı fırsat bildi ve General Joffre öncülüğündeki ordularını Almanya’ya doğru ilerletti. Bu esnada Almanlar da Belçika üzerinden Fransa’nın tam kalbine yani Paris’e doğru ilerlediler. Ancak 5 Eylül 1014’te başlayan meşhur Marne Muharebesi Fransız ve İngiliz güçlerinin zaferiyle sonuçlandı.
Savaş sömürgelere yayıldı
Savaş yalnızca Avrupa’da değil, Avrupalı ülkelerin sömürgelerine de yayıldı. 26 Eylül itibarıyla Hintliler Batı cephesine ulaştılar. Bu savaşla beraber ilk kez Hintliler İngilizlerle beraber savaştılar. 1. Dünya Savaşı’nda yer alan 1 milyondan fazla Hintlinin 7 bin 700’ü Batı cephesine hayatını kaybetti.
Tarihler 16 Ekim 1914’ü gösterdiğinde ise Japon birlikleri Çin’in Tsingtao bölgesindeki Alman sömürgesine saldırı düzenledi. Kasım 1914’te ise İngilizler Doğu Afrika’da yenilgiyle tanıştılar. 8 Aralık 1914’te ise Falkland adalarında gerçekleşen deniz muharebesiyle Almanlara ciddi bir darbe vuruldu. Bu, 1. Dünya Savaşı’nın en büyük deniz çarpışmalarından biri olarak kabul ediliyor.
Kafkasya’da dondular
Ve Sarıkamış… Enver Paşa’nın komuta ettiği Üçüncü Ordu, 22 Aralık 1914’te Kafkasya’ya doğru yürümeye başladı. Ancak Rusların alışkın olduğu hava şartları direnişte de onlara avantaj sağladı. Ocak 1915’te ise tam 90 bin askerin donarak şehit oldu.
