Bütçe açığını dar gelirli kapatıyor
Hükümet bütçe açığını küçültebilmek için yine dolaylı vergileri devreye soktu. Yük yine dar gelirlinin omuzlarında… Pırlanta-elmas gibi lüks tüketim mallarından KDV alınmazken, tavuk hindi gibi hayvanlarda KDV 8 kat artırılarak yüzde 8’e çıktı.
Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı yüzde 50’yi aşarken, dolaysız vergilerin payı yine yüzde 27’lerde kaldı.
Pırlanta, elmas, yakut, zümrüt, inci, safir gibi ultra lüks tüketim mallarında hükümet KDV’yi sıfırda tutarken, yani vergi almazken, halkın zorunlu tüketim malı olan gıdada ekmekten başlayarak hemen hepsinde KDV’yi yüzde 1 ila yüzde 18 oranında alıyor. Ancak son uygulamada da KDV’yi yüzde l’de tuttuğu bazı gıda maddelerini yine bütçe açığını kapatmak için aracı olarak kullandı.
Kümes hayvanları
Dar gelirlinin en fazla yediği tavuk ve hindi etini devlet biraz daha küçülttü. Canlı kümes hayvanlarının KDV’si, yüzde 1 oranından sekiz kat artırılarak yüzde 8’e çıkartıldı. İnternetten gazete dergi satışının KDV’si ise yüzde l’e indirildi. Bakanlar Kurulu kararına göre, “01.05” pozisyonunda yer alan canlı kümes hayvanları, KDV kararnamesinde (I) sayılı cetvelden (II) sayılı cetvele alındı. Böylece, tavuk, hindi, ördek, kaz gibi canlı kümes hayvanlarının KDV’si, aralık başından itibaren geçerli olmak üzere yüzde 1 oranından yüzde 8’e çıkartıldı. Canlı kümes hayvanları ve tavuk etinde KDV oranı 2011 yılında yüzde l’e indirilmişti. Bu yılın şubat ayında ise piliç eti ve hindi etinde KDV yüzde 8’e çıkartılmış, canlı hayvanlarda yüzde 1’de bırakılmıştı.
E- gazeteye yüzde 1
Daha önce kararnamede ayrıca yer verilmediği için yüzde 18 KDV’ye tabi olan gazete ve dergilerin elektronik ortamda satışında KDV oranı yüzde 1 olarak belirlendi. Halen yüzde 18 KDV’ye tabi olan elektronik kitap ve benzeri yayınların elektronik ortamda satışı ise bugünden itibaren yüzde 8 KDV’ye tabi olacak.
Mazota muafiyet
Motorin ve kırsal motorine oto biyodizel harmanlanması halinde, vergi tutarı, katılan biyodizel kadar indirilecek. Ancak, vergi indiriminde dikkate alınacak toplam biyodizel oranı yüzde 2’yi geçemeyecek. Vergi indiriminin uygulanabilmesi için biyodizelin Türkiye’de üretilen tarım ürünlerinden veya Çevre Bakanlığı mevzuatına uygun olarak Türkiye’de toplanan kullanılmış kızartmalık bitkisel yağlar ile kullanım süresi geçmiş bitkisel yağlardan elde edilmiş olma koşulu aranacak. Biyodizel üretiminde kullanılacak atık yağlar ile kullanım süresi geçmiş bitkisel yağların Türkiye’de toplanmasına ilişkin uygulama, Çevre Bakanlığı’nın takibinde gerçekleştirilecek. Biyodizel harmanlanan motorin ve kırsal motorinde vergi indirimi, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacak.
İnşaat makinelerinde yüzde 1’e indi
Buhar, gaz ve su türbinleri, beton pompaları, sınai robotlar, bazı inşaat ve tekstil makineleri başta olmak üzere çeşitli makinelerin KDV’si yüzde 18’den yüzde 1’e düşürüldü. Diğer taraftan, solvent, benzol, white spirit gibi madeni yağ ve çözücülerde alınan özel tüketim vergisinde (ÖTV) sabit vergiden oransal vergiye geçildi. Solvent ve benzolde daha önce kilogram başına 2.30 kuruş olan ÖTV, yüzde 0.75 olarak belirlendi.
Dolaylı ve dolaysız vergiler
|
Toplam Vergi Gelirleri /GSYH (%) |
Dolaysız Vergiler / Toplam Vergiler (%) |
Dolaylı Vergiler / Toplam Vergiler (%) |
Avusturya |
42,1 |
30,1 |
27,8 |
Belçika |
44,0 |
41,8 |
25,1 |
Kanada |
31,0 |
58,1 |
24,4 |
Şili |
21,4 |
44,1 |
49,3 |
Çek Cumhuriyeti |
35,3 |
22,0 |
33,7 |
Danimarka |
48,1 |
65,1 |
31,9 |
Estonya |
32,8 |
21,0 |
41,6 |
Finlandiya |
43,4 |
38,3 |
32,6 |
Fransa |
44,2 |
31,2 |
24,8 |
Almanya |
37,1 |
31,9 |
29,1 |
Yunanistan |
31,2 |
28,1 |
38,9 |
Macaristan |
35,7 |
20,3 |
42,5 |
İzlanda |
36,0 |
51,9 |
34,2 |
İsrail |
28,2 |
39,6 |
39,5 |
İtalya |
32,6 |
37,3 |
26,3 |
Kore |
25,9 |
41,7 |
31,4 |
Lüksemburg |
37,1 |
42,7 |
27,3 |
Yeni Zelanda |
19,7 |
60,1 |
39,9 |
Norveç |
31,7 |
51,5 |
26,4 |
Slovak Cumhuriyeti |
28,8 |
19,8 |
36,9 |
Slovenya |
36,8 |
21,4 |
37,2 |
İspanya |
31,6 |
35,0 |
26,2 |
İsveç |
44,5 |
37,7 |
29,1 |
İsviçre |
28,5 |
53,0 |
22,5 |
TÜRKİYE |
25,0 |
27,8 |
50,5 |
Birleşik Krallık |
35,5 |
47,9 |
32,7 |
ABD |
25.1 |
59.0 |
18,2 |
Kaynak: Türkiye’de Yeniçağ
Anahtar Kelimeler: Dolaylı vergi, dolaysız vergi, hükümet, bütçe açığı, ÖTV, özel tüketim vergisi